عناصر پرتوزا، رفتار فیزیکی و شیمیایی مشابه عناصر مغذی‌ای دارند که توسط موجودات زنده جذب می‌شوند. از این رو گیاهان و جانداران، مواد پرتوزا و یا ترکیبات آنها را همانند مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و نمو جذب می‌کنند.
بعد از سانحه‌هایی مثل حادثه هسته‌ای چرنوبیل و آزمایش‌های هسته‌ای، میزان بیشتری از عناصر پرتوزای مصنوعی وارد جو شده و بر روی خاک، گیاهان و از جمله خوراک انسان و دام نشست می‌کند.
غلظت مواد پرتوزای داخل گیاهان، بسته به نوع و گونه گیاهان و میزان جذب این گیاهان از مواد مغذی خاک متفاوت است. به‌عنوان مثال غلظت پرتوزایی ایزوتوپ رادیوم-۲۲۶ و رادیوم-۲۲۸ در دانه‌های غلات بیش از سبزیجات و میوه‌ها است.
مواد پرتوزایی که بر روی سطح خاک، برگ و میوه درختان و سبزیجات نشست می‌کنند و یا وارد محیط‌های آبی می شوند، از طریق جذب توسط گیاهان و جانوران وارد زنجیره غذایی می‌شوند.
در دنیا سیاست‌ها و قوانین مختلفی در زمینه کنترل مواد غذایی از طرف مراجع ذی‌صلاح، به واحد قانونی کشورها واگذار می‌شود. دفتر حفاظت در برابر اشعه به‌عنوان نماینده واحد قانونی در ایران، بررسی مواد غذایی وارداتی از کشورها را به‌عهده دارد. به مدت ۲۰ سال از سال ۱۳۶۵ لغایت سال ۱۳۸۵ تمامی مواد غذایی وارداتی مشمول تعرفه‌های سازمان انرژی اتمی بوده و مورد بررسی آزمایشگاه‌های این دفتر قرار گرفته که با توجه به عدم مشاهده موارد مشکوک به آلودگی، تعرفه‌ها حذف و از میزان کنترل‌ها نیز کاسته شد. از آن پس پایش‌ها به منظور ارزیابی پرتوزایی در برخی کالاهای انتخابی به صورت تصادفی ادامه یافت. این دفتر برنامه نظارت بر واردات مواد غذایی کشور و بازارهای محلی را در دستور کار خود دارد و هرساله از تمامی استان‌های کشور و مبادی ورود اقلام خوراکی، نمونه‌برداری شده و آزمایش‌های مورد نظر، بر روی نمونه‌های جمع آوری شده انجام می‌گیرد.